Coördinerend Portefeuillehouder: Rabin Baldewsingh

Iedere Hagenaar een leven lang sportief in beweging. Dat is het ideaalbeeld van de gemeente. Den Haag streeft ernaar dat dagelijks bewegen en regelmatig sporten voor alle inwoners een vanzelfspre-kendheid wordt. Gelukkig zijn steeds meer Hagenaars de afgelopen jaren gaan sporten en bewegen. De komende jaren willen we nog meer Hagenaars verleiden tot een actieve leefstijl: mannen en vrouwen, jong en oud, met en zonder handicap en afkomstig uit alle delen van Den Haag.
Den Haag is ambitieus op het gebied van sport, omdat sport Den Haag sterker maakt. Mede door voldoende sportieve mogelijkheden ervaren inwoners Den Haag als een prettige stad om te leven. Sport is een van de krachtigste middelen om de samenleving te vitaliseren. Meedoen, mee organiseren, meebeleven brengt gedrevenheid en energie met zich mee. Met het ondersteunen van sport zorgt Den Haag voor een goed leefklimaat met gezonde, energieke burgers.

De indicatoren geven meetbare vertalingen van de te bereiken doelen. De bronnen van de tabellen worden gegeven in bijlage Programma’s.

Onderhoud, kwaliteit en efficiënt gebruik binnensportvoorzieningen
De gemeente exploiteert zeven zwembaden en zestien sporthallen. De gemeentelijke zwembaden worden gebruikt voor onder andere wedstrijdzwemmen, waterpolo, recreatief zwemmen, leszwemmen en schoolzwemmen. Van de sporthallen maken scholen, tal van sportverenigingen en wijkorganisaties gebruik voor hun trainingen en wedstrijden. Voor de zwembaden en sporthallen zijn meerjarige onderhoudsplannen. Hierin is veel aandacht voor energiebesparende maatregelen en de toepassing van duurzame materialen. Door dit onderhoud blijft de kwaliteit van accommodaties op een goed niveau. Hieronder vallen de (sociale) veiligheid, de toegankelijkheid en de bruikbaarheid.

Jaarlijks overlegt de gemeente met de sportbonden en sportverenigingen om vraag en aanbod op elkaar af te stemmen en zo de sporthallen en zwembaden zo efficiënt mogelijk te gebruiken.
In 2016 is een verbetertraject gestart om de organisatie bij de gemeentelijke zwembaden te versterken. Het gaat daarbij onder meer om uniformering van werkprocessen, ontwikkeling van leidinggevenden en opleiding van medewerkers, prestatieafspraken, ziekteverzuim, ouderenbeleid en integriteit. Dit verbetertraject loopt door tot 2018.

Sportvoorzieningen openstellen voor de wijk
In verschillende sporthallen en zwembaden zijn of worden afspraken gemaakt met bewonersorganisaties en buurt- en wijkverenigingen om te kijken of de beschikbare ruimten nog meer ingezet kunnen worden voor wijkactiviteiten. Ook zijn er initiatieven van sportverenigingen zelf.

Sportcampus Zuiderpark
De Sportcampus Zuiderpark opent begin 2017 de deuren. Vanaf januari kunnen de eerste sporters en studenten gebruik maken van deze nieuwe accommodatie. De komst van de campus betekent uitbreiding van het Haagse sportareaal met een dubbele breedtesporthal, een topsporthal, turnhal en een indoor-beachhal. Met deze uitbreiding kan er een nieuwe indeling over alle Haagse sporthallen worden gemaakt, waardoor sportverenigingen meer een ‘eigen’ thuishal krijgen.
Naast de Haagse Hogeschool en ROC Mondriaan zal ook de NTC beachvolleybal zijn definitieve huisvesting in de Sportcampus krijgen. Ook de Stichting Werkgever Sportclubs Den Haag, Adviesraad voor Sport, Den Haag Topsport en een sportmedische organisatie vinden onderdak in de Sportcampus. Vanaf 2017 zal de nieuwe Sportcampus het toneel zijn van diverse (grote) sportevenementen.
Nu de Sportcampus zijn voltooiing nadert, onderzoekt de gemeente de mogelijkheden van de al dan niet vrijkomende gemeentelijke accommodaties zoals Lindobeach en de tijdelijke turnhal Flexolution.

Proactieve verenigingsondersteuning
Sportverenigingen zijn van grote waarde voor de stad, vanwege hun sportieve en sociale functie. De gemeente heeft een omvangrijk aanbod om sportverenigingen te ondersteunen. Verenigingen kunnen aanspraak maken op subsidie om hun accommodatie te verbeteren, gebruik maken van ondersteuning door een (tijdelijke) projectmanager en/of deelnemen aan diverse cursussen/leergangen. Ook voor advies kunnen verenigingen terecht bij de gemeente.
In 2016 is voor de 3e keer het vitaliteitsonderzoek voor sportverenigingen uitgevoerd. Dit onderzoek geeft verenigingen inzicht in hun sterke en zwakke kanten. Voor de gemeente is het de basis voor het aanbod van ondersteuning voor sportverenigingen in 2017.

Ondersteuning sportorganisaties bij aanbieden van leven-lang-sporten
Naast verenigingsondersteuning stimuleert en ondersteunt de gemeente sportorganisaties om te komen tot een sportaanbod voor alle doelgroepen, van jong tot oud. De basis hiervoor is de inzet van de combinatiefuncties/buurtsportcoaches. Deze sportprofessionals ontwikkelen nieuwe activiteiten voor onder andere kwetsbare volwassenen en senioren, verzorgen de begeleiding en opleiding van het sporttechnische kader binnen de vereniging borgen deze activiteiten binnen de vereniging en bieden incidenteel ook zelf activiteiten aan.

Versterking kwaliteit maatschappelijk actieve sportverenigingen
Sportverenigingen hebben een brede maatschappelijke functie, en de afgelopen jaren heeft Den Haag de verenigingen gestimuleerd om die functie ook werkelijk vorm te geven. De afgelopen jaren hebben 25 Haagse sportverenigingen de titel ‘Buurthuis van de Toekomst’ gekregen vanwege hun maatschappelijke wijkfunctie. De gemeente richt zich nu op het behoud en de versterking van deze sportverenigingen met een wijkfunctie.

Een leven lang sporten
Steeds meer Hagenaars doen aan sport. Met partners in de stad werken we aan een actieve sportieve leefstijl voor elke leeftijdsgroep met een aanpak op maat. Scholen, sportverenigingen, commerciële aanbieders, bedrijfsleven, zorg-, wijk- en bewonersorganisaties spelen hierbij een belangrijke rol. De sportparticipatie in onze stad is de afgelopen jaren toegenomen. Aandacht is vereist voor kwetsbare groepen zoals Hagenaars met een beperking, senioren en mensen met lage inkomens. Daarnaast blijft het dalen van de sportparticipatie met het stijgen van de leeftijd een belangrijk aandachtspunt.
In een aantal Haagse wijken blijft de sportdeelname achter. Voor deze wijken leveren we maatwerk. We ondersteunen goede ideeën uit de wijk (Haags Sportinitiatief) en proberen een wij(k)sportgevoel te creëren, bijvoorbeeld via de Stadsspelen.

Sport en onderwijs
Op iedere school wordt goed regulier en aanvullend sport- en beweegonderwijs aangeboden. Dat doen we onder andere via de subsidie schoolsportcoördinator (onderdeel van de combinatiefuncties). Deze coördinator zorgt voor een naschools sportaanbod dat aansluit op de vraag van leerlingen die nog niet aan sport doen. De schoolsportcoördinatoren werken nauw samen met de professionele jeugdsport-coördinatoren van de 55 sportverenigingen. Daardoor ontstaat een solide verbinding tussen sportvere-niging en school.
Gemiddeld doen 85 basisscholen mee aan de regeling Schoolsportcoördinator Primair Onderwijs. In het voortgezet onderwijs zijn 16 scholen actief. Het aantal deelnemers per week is meer dan 8.000 in het primair onderwijs en 2.500 in het voortgezet onderwijs. De doelen zijn:

• Wij willen kinderen in hun omgeving stimuleren tot dagelijks voldoende beweging, regelmatige
• sportdeelname en gezonde leefstijl.
• We willen een passend sportaanbod op school voor alle kinderen, ook inactieve en motorisch minder begaafde kinderen, zodat iedereen plezier beleeft en zelfvertrouwen krijgt.
• We willen kinderen introduceren in verschillende takken van sport en hen waar mogelijk leiden naar sportaanbieders in de wijk.
• We willen via sport bruggen slaan naar gezondheid en opvoeding.

Gehandicapten
De ambitie van de gemeente is dat Hagenaars met een beperking net zo sportief zijn als Hagenaars zonder beperking. De afgelopen jaren doen steeds meer mensen met een beperking aan sport, maar er is nog steeds een verschil met Hagenaars zonder beperking.
In 2017 ligt de focus op de volgende thema’s:

• een sterk netwerk van organisaties voor sport, onderwijs, gehandicapten en zorg;
• een centraal sport/beweegloket om vraag en aanbod te matchen;
• zichtbaarheid van sport voor Hagenaars met een beperking door de koppeling met topsportevenementen (side-events, paralympisch/special Olympics).

In 2016 hebben we verkend hoe de sport/beweegloketten van MEE ZHN en van Sophia Revalidatie een centralere plek in Den Haag kunnen krijgen in een samenwerking met onder meer de Haagse Hogeschool, ROC Mondriaan, sportverenigingen, wijkzorgteams, en onderwijs- en zorgorganisaties. De aanbevelingen uit deze verkenning voeren we door in 2017. Bij het opstellen van de ‘Strategische evenementenkalender’ kijken we naar paralympische mogelijkheden en kansen. Daarnaast gaan we door met lopende projecten, zoals het voorlichtingsproject ‘Aangepast sporten wat is dat’, bedoeld om beeldvorming over sporten met een handicap op basisscholen te verbeteren, en het toegankelijk maken van sportmateriaal via de WMO.

Wijksportaanpak
In tien Haagse wijken ontwikkelde de gemeente in 2016 samen met partners in de wijk een wijksportaanpak. De focus ligt in eerste instantie op die wijken waar Hagenaars minder aan sport doen. Deze wijken liggen in de stadsdelen Centrum, Escamp en Laak. Deze wijksportaanpak wordt in 2017 verder uitgevoerd. Het doel is de sportdeelname in deze wijken meer dan gemiddeld te verhogen. De in de wijken aanwezige organisaties werken samen om groepen die achterblijven, zoals migranten, vrouwen, senioren, laag opgeleiden en lagere inkomens, te verleiden in beweging te komen en te blijven.

Versterken wij(k) gevoel door Stadsspelen
In 2017 organiseert de gemeente de tweede editie van de Stadsspelen Den Haag. De Stadsspelen zijn bestemd voor iedere Hagenaar. Sporters en niet-sporters ontmoeten elkaar hier. De achterliggende doelstelling is om de niet-sportende Hagenaar in aanraking te brengen met sport, te inspireren en te verleiden om in beweging te komen.

Naast het stimuleren van de sportdeelname staat het versterken van het wij(k)gevoel centraal. In ieder stadsdeel zijn er voorrondes. Deze voorrondes monden uit in een groot afsluitend event (in 2016 vond dit plaats in het Kyocera Stadion) waar de kampioenen van de voorrondes tegen elkaar strijden. Iedereen kan hier deelnemen aan sportclinics en genieten van culturele nevenactiviteiten.

Haags sportinitiatief
In 2017 vindt de derde ronde van het Haags Sportinitiatief plaats, een competitie/prijsvraag waarbij Hagenaars en Haagse organisaties hun idee kunnen indienen om Hagenaars die niet of onvoldoende bewegen te ondersteunen bij een sportieve leefstijl. Hagenaars stemmen op de initiatieven. De gemeente steunt de ideeën die de meeste stemmen krijgen van het publiek.

Topsport
Den Haag streeft naar een accreditatie als CTO (Centrum voor Topsport en Onderwijs) Metropool Den Haag-Rotterdam. Het CTO is gehuisvest in het Zuiderpark en heeft dependances in de (zeezeil)haven, Beachcity (het sportstrand, beachstadion en de surfstrook) en het Hofbad. Op 1 december 2016 kent NOC*NSF de CTO-statussen toe. Als Den Haag de status krijgt toegewezen zal per januari 2017 het CTO Metropool Den Haag-Rotterdam van start gaan. Hierbij wordt ook de organisatorische ontvlechting van Den Haag Topsport uit Den Haag Marketing betrokken.

Los hiervan zal Den Haag in 2017 volgens de nieuwe nationale eisen en ambities de bestaande 2 nationale trainingscentra en 18 regionale trainingscentra ondersteunen. Dit gebeurt in nauwe samenwerking met onderwijsinstellingen, sportbonden, het bedrijfsleven en steden in de regio. We willen een infrastructuur opzetten waar topsporters en talenten ondersteuning krijgen op het gebied van sporten, wonen, werken en onderwijs. Daarnaast gaat Den Haag in 2017 door met de ondersteuning van topsportverenigingen, met de acquisitie en organisatie van topsportevenementen, de realisatie van (top)sportaccommodaties en verbinding met partners in de stad.

Topsportevenementen
Den Haag was de afgelopen jaren het toneel van veel toonaangevende internationale (top)sportevenementen: het WK Hockey (2014), het WK Beachvolleybal (2015), de PitStop van de Volvo Ocean Race (2015), de Olympic Experience (2016) en het EJK Waterpolo Dames (2016). Verschillende sportbonden (onder andere KNWV, Nevobo, Judo Bond Nederland, Taekwondo Bond Nederland, KNZB) hebben interesse in het organiseren van internationale topsportevenementen in de nieuwe Sportcampus Zuiderpark en het Hofbad in 2017 en verder. Den Haag is met deze bonden in gesprek. Voor de World Tour Beach Volleybal 2017 is al een letter of agreement gesloten met de FIVB. Den Haag gaat voor de Grand Prix Judo 2017 en is in overleg met Judobond Nederland en de internationale judobond. Daarnaast staan in 2017 jaarlijks terugkerende (top)sportevenementen, zoals de North Sea Regatta, de City-Pier-City Loop en het ATP tennistoernooi The Hague Open, wederom op het programma. Bij alle grote topsportevenementen kijken we hoe er een verbinding gemaakt kan worden met de breedtesport, via side-events.

Den Haag heeft in 2016 de strijd verloren om de Special Olympics Nationale Spelen 2018 te organiseren. De nationale organisatie Special Olympics Nederland heeft Den Haag aangeboden de Nationale Spelen van 2020 te organiseren. Als Den Haag samen met haar partners besluit de Nationale Spelen 2020 te organiseren, zal vanaf 2017 een opbouw in evenementen en activiteiten voor deze doelgroep gaan plaatsvinden.

ADO in de maatschappij
ADO Den Haag organiseert jaarlijks sociaal-maatschappelijke activiteiten waarbij de spelers en technische staf van ADO aanwezig zijn en deelnemen. De Stichting ADO in de Maatschappij steunt een groot aantal projecten op het gebied van educatie, participatie en gezondheid, samen met de gemeente en onder meer Azivo, Parnassia en Fonds 1818. De gemeente stelt hiervoor structureel € 0,15 mln. per jaar beschikbaar.

Onderhoud, kwaliteit en efficiënt gebruik buitensportvoorzieningen
De gemeente streeft naar betere sportvoorzieningen, onder andere door nieuwe sportvoorzieningen aan te leggen en subsidies te verstrekken aan verenigingen voor verbetering van hun accommodaties. Door aanleg van kunstgrasvelden ontstaat een betere bespeelbaarheid en benutting van de sportvelden.

Vraag en aanbod van sportvoorzieningen moeten op elkaar aansluiten. In de komende periode zal de gemeente nog strakker sturen op het doelmatige gebruik van de sportvoorzieningen. Den Haag ontwikkelt plannen voor uitbreiding van de capaciteit voor groeisporten, maar kijkt ook naar oplossingen als het aanpassen en verruimen van de competitiedagen en speeltijden.

Sportvoorzieningen openstellen voor de wijk
De georganiseerde sport en het onderwijs zijn nu de belangrijkste gebruikers van de gemeentelijke sportparken. Deze voorzieningen zijn veelal afgescheiden van de omgeving door hoge hekken. Den Haag wil de wijkfunctie van de sportvoorzieningen vergroten door deze letterlijk en figuurlijk meer open te stellen voor de wijk. Concreet betekent dit dat de sportparken en sportgebouwen (inclusief club- en kleedgebouwen) kunnen fungeren als ontmoetingsplek in de wijk en meer mogelijkheden bieden voor recreatief (mede)gebruik. In 2016 zijn de eerste sportparken in goed overleg met de sportverenigingen opengesteld. In 2017 zal de nadruk liggen op het verder openstellen van buitensportcomplexen.

Openbare ruimte/Urban Sports/sporttuinen/fitplaatsen
De gemeente ondersteunt 6 Haagse Sporttuinen, 15 Richard Krajicek playgrounds en 4 Cruyff Courts met beheer, onderhoud en het aanbod van sportactiviteiten. Op 12 andere playgrounds worden ook streetsportactiviteiten aangeboden. Verspreid over de stad zijn er 7 fitplaatsen waar bewoners vrij gebruik van kinnen maken. De sport-behoeften van burgers veranderen. Zij sporten meer buiten reguliere sportorganisaties om in de openbare ruimte. In 2016 is verkend hoe de behoeften in diverse gebieden van Den Haag zijn naar Urban Sports, zoals o.a. skaten en BMX-fietsen, om inwoners beter te kunnen faciliteren bij hun sport. Dit krijgt in 2017 een vervolg.

Beachstadion
Direct naast het Noordelijk Havenhoofd in Scheveningen staat het beachstadion dat dienst doet als activiteiten- en evenementenlocatie voor beachsporten. Dit stadion is in eigendom van de gemeente en de exploitatie wordt drie-jaarlijks gegund aan een marktpartij. Het beachstadion groeit steeds verder door als dé plek voor alle strand- en watergerelateerde sporten, ook in 2017.

Topsportaccommodatie
Als alternatief voor een gezamenlijk hockeystadion hebben de drie Haagse tophockeyverenigingen medio 2016 een plan opgesteld voor de aanleg en het gebruik van een “high performance” hockey-trainingscomplex. Zo willen ze hun topsportactiviteiten bundelen. De locatiekeuze is nog niet gemaakt. Over dit alternatief en de locatiekeuze is de gemeente met de clubs in overleg.

We begroten in 2017 € 52 mln. aan lasten. Dat is ruim € 11 mln. minder dan in 2016. Dit komt grotendeels doordat er als gevolg van nieuwe regelgeving een verschuiving van financiële middelen plaats vindt tussen programma’s. Het batenniveau is stabieler. Het varieert vooral door de onttrekkingen aan de reserve. Daarnaast zijn er in 2016 middelen voor de topsportaccommodatie (€ 2,5 mln.) gereserveerd en lagere uitgaven van het Olympisch Fonds (€ 1 mln.).