Coördinerend Portefeuillehouder: Joris Wijsmuller

Den Haag wil een aantrekkelijke en veelzijdige cultuurstad voor iedereen zijn. Kunst en cultuur zijn van belang omdat zij vermaak en reflectie bieden, herkenning en vernieuwing, ontroering en ontplooiing, troost en nieuwe inzichten. Cultuur verbindt mensen en versterkt zo de samenleving. Een bloeiend kunst- en cultuurklimaat maakt Den Haag aantrekkelijk en versterkt zo de concurrentiepositie en de innovatieve kracht van de stad.

2017 is het eerste jaar van uitvoering van het nieuwe meerjarenbeleidsplan Kunst en Cultuur 2017-2020: Ruimte voor de spelende mens. Inzet van het Meerjarenbeleidsplan 2017 – 2020 en het overige cultuurbeleid in 2017 is om een kwalitatief en divers aanbod aan te bieden en de culturele instellingen te stimuleren om een breed samengesteld publiek aan te spreken. De artistieke en intrinsieke waarde van kunst en cultuur vormen hierbij de basis van het Haagse cultuurbeleid. Zo ondersteunen we een divers en hoogwaardig cultuuraanbod voor alle publieksgroepen in de stad en zorgen we voor cultuureducatie waarin kennismaking met culturele instellingen centraal staat en die aansluit bij de vraag van scholen.

De indicatoren geven de uitkomsten van de meetbare aspecten van de te bereiken doelen. De bronnen van de tabellen worden gegeven in bijlage Programma’s.

Het cultuurbeleid wordt in 2017 uitgevoerd volgens het Meerjarenbeleidsplan Kunst en Cultuur 2017-2020: Ruimte voor de spelende mens, dat is tot stand gekomen op basis van een onafhankelijk advies van de commissie-Weeda over het Meerjarenbeleidsplan. Als de raad het meerjarenbeleidsplan, inclusief het bijbehorende financiële kader heeft vastgesteld (vaststelling is voorzien bij behandeling van de programmabegroting 2017-2020 in de raad, neemt het college een definitief besluit over subsidies aan individuele instellingen per 1 januari 2017). In het najaar van 2016 zijn ook de gevolgen bekend van de besluiten van het Rijk en diverse fondsen (Fonds voor de Podiumkunsten en Letterenfonds) op subsidieaanvragen van Haagse instellingen. Deze besluiten kunnen ook nog gevolgen hebben voor de plannen van deze instellingen en voor de subsidieverlening van de gemeente. Voor een meer inhoudelijke uiteenzetting over het cultuurbeleid voor de jaren 2017-2020 verwijzen wij naar het Meerjarenbeleidsplan Kunst en Cultuur 2017-2020: Ruimte voor de spelende mens.

Cultuureducatie is belangrijk voor de ontwikkeling van kinderen op het gebied van taal, rekenen en burgerschapsvorming. In het kader van het landelijke programma Cultuureducatie met Kwaliteit heeft Den Haag daarom het project “Cultuureducatie op z’n Haags” opgezet. De gemeente sloot hiervoor een convenant met de scholen voor de schooljaren 2013-2018, om zo te komen tot een goed aanbod van cultuuronderwijs dat aansluit bij het curriculum van scholen en voorziet in een kennismaking met culturele instellingen als theaters en musea. In 2017 werken de Haagse scholen en de cultuurinstellingen deze afspraken verder uit. De landelijke regeling Cultuureducatie met Kwaliteit wordt in de komende beleidsperiode 2017-2020 waarschijnlijk voortgezet.

Om de cultuurvraag uit het onderwijs te stimuleren, geeft de gemeente vanaf 2017 aan scholen subsidie voor cultuuronderwijs. Deze subsidie van € 11,50 per leerling per jaar is bedoeld voor activiteiten als museumlessen, bezoeken aan tentoonstellingen en schoolvoorstellingen. Zo kunnen Haagse leerlingen voldoende kennis maken met het rijke Haagse cultuuraanbod.

In het concept Meerjarenbeleidsplan Kunst en Cultuur 2017-2020 geeft het college aan dat het voornemens is subsidie te verlenen aan: Art-S-Cool, Betovering, Boekids, Culture Clash4U, Haags Kinderatelier, Huis van Gedichten, Jeugdtheaterschool Rabarber, Koorenhuis en CultuurSchakel, de ondersteunings- en bemiddelingsorganisatie voor cultuureducatie en amateurkunst.

Wij bevorderen dat er in Den Haag een gevarieerd en hoogwaardig aanbod van beeldende kunst is dat een breed publiek aanspreekt. Den Haag is een internationale stad, en daarom vinden we het belangrijk dat het aanbod aansluit op (inter)nationale ontwikkelingen. Ook vinden we het belangrijk dat er ruimte is voor innovatie, experiment en verjonging. De gemeente bevordert dit door een actief broedplaatsenbeleid en aandacht voor (tijdelijke) huisvesting van kunstenaars.

De gemeente is voornemens subsidie te verlenen aan: Den Haag onder de Hemel, Grafische Werkplaats, Heden, Liefhertje en De Grote Witte Reus, Nest Foundation, Project Space 1646, Stroom Den Haag en West. Pulchri ontvangt subsidie voor het onderhoud van het monumentale pand.

Den Haag beschikt over een scala aan podia en accommodaties voor het ontwikkelen, produceren en presenteren van een artistiek hoogwaardig en breed aanbod. In het Spuikwartier biedt het Onderwijs- en Cultuurcentrum straks gezamenlijke huisvesting voor het Nederlands Dans Theater, het Residentie Orkest, het Dans- en Muziekcentrum en het Koninklijk Conservatorium. Tot aan de opening van dit centrum vinden concerten en voorstellingen daarom plaats in het Zuiderstrandtheater.

Het Nationale Toneel, de Koninklijke Schouwburg en Theater aan het Spui gaan fuseren en zullen per 1 januari 2017 samen verder gaan als ‘Het Nationale Theater’. De podia in de cultuurankers hebben tot doel de cultuurparticipatie in hun eigen stadsdeel te vergroten, maar ze zijn ook partner voor de stadspodia die nieuw publiek zoeken.

De gemeente is voornemens subsidie te verlenen aan: Dans- en Muziekcentrum Den Haag, De Nieuwe Regentes, Diamant Theater, Het Nationale Theater, Korzo, Laaktheater, Muzee Scheveningen (cultuurankerfunctie), ’t Paard van Troje, Place In Progress, Popdistrict (voorheen PopHotSpot), Theater Dakota, Theater de Vaillant, de Theaters Diligentia en PePijn en het Zuiderpark Theater.

Het college volgt het advies van de Adviescommissie Weeda om Prins27 uit het bestel te halen van culturele organisaties die subsidie ontvangen in het kader van het Meerjarenbeleidsplan Kunst en Cultuur. Het college reserveert hiervoor met ingang van 2017 het voor Prins27 geadviseerde subsidiebedrag buiten het budget voor het Meerjarenbeleidsplan.

Het muziekaanbod in Den Haag omvat een hoogwaardig en breed scala, variërend van symfonische muziek, kamermuziek, opera en muziektheater tot pop, jazz en urban. De Haagse muziekpodia programmeren muziek in de breedte of richten zich juist op een specifiek genre. Naast podia en gezelschappen is er een aantal programmerende instellingen en muziekfestivals.

De gemeente is voornemens subsidie te verlenen aan: Ensemble Klang, Festival Classique, Haags Orgel Kontakt, Het Residentie Orkest, Johan Wagenaar Stichting, International Kamermuziekfestival Den Haag, LOOS, Matangi Strijkkwartet, Musica Antica da Camera, New European Ensemble, Opera2Day, Pro Jazz, Rewire en Slagwerk Den Haag.

Conform het coalitieakkoord zet de gemeente de lange toneeltraditie in Den Haag voort. We streven naar een theater-infrastructuur die blijvend ruimte geeft aan excellente productie en programmering in de grote en kleinere zalen, maar ook aan jeugdtheater, talentontwikkeling, educatie en maatschappelijke verbindingen. Den Haag heeft hiervoor een goede voedingsbodem met zijn toneelgezelschappen, podia en een geïnteresseerd publiek.

Een ander punt waar Den Haag in uitblinkt is moderne dans. Op dit terrein heeft de stad internationaal aanzien. Den Haag beschikt dan ook over een complete productieketen van choreografen, dansers en (gast)programmeurs. Festivals op grote en kleine podia bieden ruimte voor experiment en excellentie, talentontwikkeling en educatie.

De gemeente is voornemens subsidie te verlenen aan: Korzo, Ballet van Leth, De Dutch Don’t Dance Division, Holland Dance Festival, Kalpana, Meyer-Chaffaud, het Nationale Theater, Nederlands Dans Theater en Theatergroep MES.

De gemeente bevordert dat ook het actuele kwalitatieve, niet-commerciële, filmaanbod in Den Haag te zien is en dat er aandacht wordt besteed aan het cinematografische erfgoed. Film belicht veel verschillende maatschappelijke en globale thema’s. Daardoor kan de filmsector een belangrijke rol spelen in de cultuureducatie en is film een goed medium om in te spelen op wereldwijde vraagstukken.
Op gebied van de letteren zijn meerdere instellingen in Den Haag actief. In een tijd van ontlezing en een achterblijvende literatuurconsumptie is aandacht voor literatuur en leesplezier belangrijk. Festivals kunnen eraan bijdragen dat jonge Hagenaars vertrouwd raken met literatuur en letterkunde.

De gemeente is voornemens subsidie te verlenen aan: Crossing Border, Haags Filmhuis, Jan Campert-Stichting, Movies That Matter, Trespassers W en Winternachten.

Actieve cultuurparticipatie is van belang voor de zelfontplooiing van mensen, maar via verenigingen en lossere verbanden ook voor de sociale cohesiein de stad. Amateurkunst is ook van groot belang voor de professionele kunstensector: Het draagt bij aan een groter publieksbereik en is een reservoir van potentieel talent dat kan doorstromen naar de kunstvakopleidingen en uiteindelijk de professionele kunstpraktijk.
Sinds 2002 kent Den Haag een subsidieregeling om de amateurpodiumkunsten in Den Haag te ondersteunen. Deze wordt uitgevoerd door Cultuurschakel. Met ingang van 2017 geeft deze regeling ook ruimte aan andere disciplines dan alleen podiumkunsten. De gemeente heeft gekozen voor deze verruiming omdat grenzen tussen kunstvormen vervagen. De ruimere subsidieregeling stimuleert ook vernieuwing en samenwerking.

De gemeente is voornemens subsidie te verlenen aan: AIGHT, Haags Pop Centrum, Musicon en Prinses Christina Concours.

Musea bepalen mede de aantrekkingskracht van een stad voor toeristen en congressen. De gemeente hecht daarom aan een sterk museaal aanbod met (inter)nationaal spraakmakende tentoonstellingen.
Den Haag heeft zowel cultuurhistorische als kunstmusea. Cultuurhistorische musea zijn onmisbare bewaarplaatsen voor ons culturele erfgoed. Ze geven betekenis aan wat door mensen werd gemaakt, gebruikt en verzameld. Ze maken de geschiedenis invoelbaar, en ze versterken ons historisch besef en de verbondenheid van burgers met elkaar en met de stad. Kunstmusea bieden hun publiek een esthetische ervaring, maar ook informatie en inspiratie.

De gemeente is voornemens subsidie te verlenen aan: Escher in het Paleis, Gemeentemuseum/GEM/Fotomuseum, Haags Historisch Museum, Loosduins Museum, Museon, Museum Bredius en Muzee Scheveningen (museumfunctie). Het college deelt de mening van de Adviescommissie Weeda dat de subsidie aan het Loosduins Museum eigenlijk minder passend is in de context van een Meerjarenbeleidsplan Kunst en Cultuur. Het college onderzoekt daarom of de subsidie via het stadsdeel Loosduinen kan worden toegekend, met overheveling van het budget naar het stadsdeel.

Makersklimaat en broedplaatsenbeleid
Broedplaatsen zijn belangrijk voor een stad, onder meer omdat ze goedkope werkruimte bieden aan samenwerkende kunstenaars(groepen) en creatieve ondernemers. Het is van belang dat er genoeg van dit soort huisvesting beschikbaar is. Hiervoor is vanuit het Programma Wonen en Duurzaamheid voor 2017 incidenteel € 0,495 mln. beschikbaar.

Incidentele projectsubsidies
Voor incidentele projecten van professionele kunstenaars stelt de gemeente Den Haag projectsubsidies beschikbaar. Tweemaal per jaar kan subsidie worden aangevraagd voor een project dat een initiatief is van Haagse kunstenaars, organisatoren of instellingen of specifiek voor Den Haag is gemaakt en daarnaast ten goede komt aan de Haagse burger.

Het Haags Gemeentearchief (HGA) beheert gemeentelijke informatie, archieven en collecties in goede, geordende en toegankelijke staat. Het HGA documenteert de geschiedenis van de stad en haar inwoners en verspreidt de kennis over de Haagse geschiedenis.

De historische informatiebronnen in het gemeentelijk archiefdepot worden zo veel mogelijk digitaal ontsloten, zodat Hagenaars en andere belangstellenden ze online kunnen raadplegen. Het HGA koopt ook nieuwe bronnen aan die belangrijk zijn voor het begrip van de geschiedenis van Den Haag. Waar nodig wordt de collectie gerestaureerd. Door middel van toezicht en het formuleren van bewaareisen wordt een bijdrage geleverd aan het goede functioneren van de gemeente Den Haag. De educatieve activiteiten van het HGA richten zich op het betrekken van burgers bij de Haagse geschiedenis.

De uitgangspunten voor het gemeentearchief zullen herijkt worden in een nieuwe beleidsvisie 2017-2020. De eisen die gesteld worden aan snelle en volledige toegankelijkheid van informatie, zoals door de Wet hergebruik overheidsinformatie, vragen om betere inrichting van de informatiestructuur.
In de Haagse bibliotheken komen historische informatiepunten. Deze geven een impuls aan de educatieve activiteiten van het HGA. Ook de samenwerking met de historische verenigingen en de overige erfgoedinstellingen zal de komende jaren in belang toenemen.
Het Nederlands Muziek Instituut (NMI) is sinds 1 januari 2016 geïntegreerd in het gemeentearchief. Het NMI zal als hét historische muziekinstituut van Nederland de komende jaren een nieuwe start maken

De openbare bibliotheek is allang niet meer alleen een plek om boeken te lenen. De bibliotheek ondersteunt Hagenaars op het gebied van taal en lezen en met het ontwikkelen van digitale vaardigheden. De bibliotheek heeft daarnaast een rol in cultuureducatie en organiseert ontmoeting en debat. Deze accenten komen ook naar voren in de meerjarenvisie 2016-2019 (RIS290686) van de bibliotheek.

De bibliotheek zorgt voor een groot aanbod aan boeken (ook E-books) en tijdschriften. Hiervan wordt elk jaar ongeveer 10 procent vernieuwd op basis van de vraag van klanten. De bibliotheek organiseert cursussen en trainingen, zowel in de bibliotheken als op school.

De bibliotheek helpt bij het uitvoeren van gemeentelijk beleid in de wijken. Ze doet dat in samenwerking met verschillende maatschappelijke partners en actieve burgers. De bibliotheek is er voor en door de wijk. De bibliotheek wordt zo een vanzelfsprekend onderdeel van de openbare ruimte: niet alleen bestemd voor het uitlenen, maar ook voor studeren, debatten, cultuuruitingen, en met ruimte voor partnerinstellingen, zoals de samenwerking met het HGA en de erfgoedinstellingen in historische informatiepunten, met Duurzaam Den Haag en met de Haagse Wetswinkel. Onder de naam B-Unlimited wordt in de Centrale Bibliotheek aan het Spui een centrum opgezet voor literatuur, debat en wetenschap.

Om de bibliotheek succesvol te houden met meer dan 100.000 leden en meer dan 2,5 miljoen jaarlijkse bezoekers, blijft aandacht nodig voor goede functies en service en goed vormgegeven bibliotheekgebouwen. Het programma voor restyling voor bibliotheken wordt de komende jaren dan ook voortgezet.

De gemeente wil de archeologie van Den Haag verantwoord beheren en zo veel mogelijk behouden. Archeologisch onderzoek maakt daarom standaard deel uit van het ruimtelijk ordeningsproces. Alle bestemmingsplannen zijn voorzien van een archeologieparagraaf. In 2017 gaat de wetgeving veranderen en moet de afdeling archeologie gecertificeerd worden om onderzoek uit te mogen blijven voeren. De voorbereidingen hiervoor vinden plaats. De gemeente verwacht in 2017 ongeveer 20 vooronderzoeken en/of begeleidingen te doen die mogelijk zullen leiden tot vijf opgravingen. Den Haag beheert de vondsten in het gemeentelijke archeologiedepot.

De gemeente wil de bewoningsgeschiedenis van de stad zo veel mogelijk onder de aandacht brengen bij de inwoners en bezoekers van de stad. Dat gebeurt bijvoorbeeld door het geven van lessen voor basisscholen, exposities op verschillende plekken in de stad, publicaties, open dag(en) op opgravingen. Daarnaast werkt de gemeente mee aan tal van publieksactiviteiten zoals de Dag van de Haagse geschiedenis en het Zeeheldenfestival. Waar mogelijk wordt de archeologie als inspiratiebron gebruikt bij de realisatie van nieuwbouw of bij de inrichting van de openbare ruimte. Dat is bijvoorbeeld ook de bedoeling met de bijzondere archeologische vondsten die zijn gedaan bij de voorbereiding van de aanleg van de Rotterdamsebaan.

Nieuw in deze begroting is dat voorzien wordt in een deel van de noodzakelijk toekomstige investeringen in cultuuraccommodaties. Hiervoor is een bedrag aan kapitaallasten beschikbaar gesteld dat oploopt tot € 0,75 mln. Voorheen werden deze investeringen op ad hoc basis gefinancierd, maar gelet op de omvang van de noodzakelijke investeringen kiest het college nu voor een meer structurele oplossing. De beschikbare kapitaallasten zijn bestemd voor de vervanging van theatertechnische installaties, onder andere in het Theater aan het Spui, de Koninklijke Schouwburg, Theater Diligentia en het Museon. Tevens wordt voorgesteld om in 2017/2018 een eenmalige investering te doen van € 0,5 mln. in de bibliotheek om deze geschikt te maken voor het tVerloop financiële overzichtenoegankelijk maken en houden van de bladmuziekcollectie van het Koninklijk Conservatorium.

In het programma Cultuur en Bibliotheek zal in de periode 2017 – 2020 jaarlijks rond de € 102 mln. worden besteed.